Register
Frère Nicolas Printézis: «D ’ accord. Σύμφωνοι».
Frère Nicolas Printézis
Χαίρομαι που μου δίνεται η ευκαιρία να επικοινωνήσω με τους απόφοιτους του Κολεγίου, γιατί και οι παλαιοί μαθητές είναι μέλη της μεγάλης Λασαλιανής οικογένειας. Υπάρχει μάλιστα και η παγκόσμια ένωση των παλαιών Λασαλιανών μαθητών, η οποία έχει τη σελίδα της στο διαδίκτυο. U.M.A.E.L. (Union mondiale des anciens élèves lasalliens).
1. Ορειβατικός όμιλος
O ορειβατικός όμιλος «ΔΕΛΑΣΑΛ» ξεκίνησε από την επιθυμία μερικών καθηγητών και μαθητών να γνωρίσουν καλύτερα την ελληνική φύση, να δοκιμάσουν τις σωματικές και ψυχικές τους δυνάμεις και να βιώσουν πρωτόγνωρες εμπειρίες. Πιστεύω ότι αυτός ο όμιλος έδωσε την ευκαιρία στους μαθητές να επικοινωνήσουν μεταξύ τους και με τους καθηγητές μακριά από το σχολικό περιβάλλον. Στο βουνό δεν μετράνε οι σχολικές γνώσεις, αλλά η αντοχή, η επικοινωνία μέσα στην ομάδα, η αλληλεγγύη, η χαρά της επιτυχίας. Στο βουνό μαθαίνεις να συνεργάζεσαι, να δοκιμάζεις τις αντοχές σου, να ξεπερνάς τα όριά σου. Οι εμπειρίες που αποκομίζεις δεν ξεχνιούνται, γιατί είναι βιώματα που διατηρούνται ανεξίτηλα στη μνήμη.
Επιπλέον, στην ορειβασία, ο καθένας ακολουθεί τον δικό του ρυθμό, βοηθάει τον πιο αδύνατο, έχει τελικά τη δική του εξέλιξη. Ο καθηγητής δεν είναι ανώτερος από τον μαθητή με τις γνώσεις του και τον σχολικό του ρόλο, αλλά βιώνει ένα είδος ισότητας με τους μαθητές μπροστά στις δυσκολίες, στους κινδύνους και την κοινή προσπάθεια, για την επίτευξη του ίδιου στόχου.
Τέλος, τα οφέλη από την ορειβασία είναι πολλαπλά. Η σωματική άσκηση μάς χαλαρώνει και οδηγεί σε μια ευεξία απαραίτητη για όλους, ιδιαίτερα για τους μαθητές που εργάζονται διανοητικά και είναι καθηλωμένοι σε μια καρέκλα στο σχολείο, αλλά και στο σπίτι. Στο βουνό, οι έννοιες επικοινωνία, προσπάθεια, θυσία, αντοχή, σκληραγωγία, αλληλοβοήθεια δεν διδάσκονται θεωρητικά, αλλά βιωματικά.
Δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε συγκεκριμένες αναμνήσεις, γιατί είναι πάρα πολλές και δεν θα αρκούσε ο συγκεκριμένος χώρος της συνέντευξης.
2. Λασαλιανός
Να διευκρινίσω ότι ο όρος αυτός είναι σχετικά πρόσφατος και δεν χρησιμοποιήθηκε από τον ιδρυτή Ι.-Β. de La Salle. Το επίθετο «λασαλιανός» παράγεται από το οικογενειακό όνομα του ιδρυτή των Χριστιανικών Σχολείων και χαρακτηρίζει τα σχολεία, το πνεύμα, το εκπαιδευτικό σχέδιο, τους Frères, και γενικά τη λασαλιανή οικογένεια.
Πρακτικά, είναι κάποιος Λασαλιανός, όταν γνωρίζει την πνευματικότητα, την παιδαγωγική, και την παρακαταθήκη του Ι.-Β. de La Salle και προσπαθεί να τα υλοποιεί όλα αυτά στη ζωή του.
3. «Μπαίνουμε για να μάθουμε, βγαίνουμε για να υπηρετήσουμε.»
Το πρώτο μέρος είναι αυτονόητο. Ο μαθητής μπαίνει σ΄ ένα λασαλιανό σχολείο για να μάθει, για να αποκτήσει γνώσεις, για να χτίσει την προσωπικότητά του, για να γίνει ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος.
Το δεύτερο μέρος εξαρτάται από τα πιστεύω μας, από τους στόχους μας. Οι γνώσεις, η παιδεία, οι ικανότητες είναι αγαθά με πολλαπλές χρήσεις.
Για μας τους χριστιανούς, ισχύουν τα λόγια του Ιησού Χριστού:
«Εκείνος που θέλει να γίνει μεγάλος μεταξύ σας, θα είναι υπηρέτης σας και εκείνος που θέλει να είναι μεταξύ σας πρώτος, θα είναι δούλος όλων. Γιατί και ο Υιός του ανθρώπου δεν ήλθε να υπηρετηθεί, αλλά να υπηρετήσει και να δώσει τη ζωή του λύτρο για πολλούς.»
Μκ. 10, 43-45
Υπηρετώ σημαίνει:
- - Γίνομαι ένας υπεύθυνος πολίτης και κάνω σωστή χρήση της ελευθερίας μου.
- - Σέβομαι την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα κάθε ανθρώπου.
- - Δεν εκμεταλλεύομαι τους άλλους, τους οποίους αναγνωρίζω ως παιδιά του Θεού.
- - Ενστερνίζομαι τους νόμους και τους εφαρμόζω στη ζωή μου.
- - Δείχνω ιδιαίτερη ευαισθησία στους φτωχούς, στους αναγκεμένους, στους περιθωριακούς και καλλιεργώ την αλληλεγγύη και τον εθελοντισμό.
- - Όταν ασκώ οποιαδήποτε μορφή εξουσίας (οικογενειακή, κοινωνική, επαγγελματική, πολιτική, θρησκευτική), επιδιώκω το κοινό καλό και όχι πρώτα το ατομικό μου συμφέρον.
4. Ο πιο δύσκολος ρόλος
Πραγματικά, εναλλάξ ή ταυτόχρονα, έπαιξα όλους αυτούς τους ρόλους. Ο πιο δημιουργικός ρόλος ήταν του καθηγητή, γιατί η διδασκαλία δεν είναι μόνο ένα επάγγελμα, αλλά μια αποστολή. Ο πιο δύσκολος ρόλος, κατά τη γνώμη μου, ήταν του Γενικού Διευθυντή.
Όταν συντονίζεις και εμψυχώνεις μια ανθρώπινη ομάδα, τίποτα δεν είναι απλό και αυτονόητο. Η θέση του Γενικού Διευθυντή προϋποθέτει πολλούς ρόλους και πολλαπλά χαρίσματα, για να διευθύνεις την εκπαιδευτική κοινότητα, που αποτελείται από τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς, το βοηθητικό προσωπικό, τους γονείς και τους αποφοίτους. Οι ευθύνες είναι πολλές και ποικίλες και κανείς δεν μπορεί να είναι ικανός σε όλους τους τομείς. Επομένως, πρέπει να ξέρεις να συνεργάζεσαι, να μοιράζεις αρμοδιότητες και να βρίσκεις τους κατάλληλους συνεργάτες.
Όμως, ο ρόλος του Γενικού Διευθυντή σού δίνει τη δυνατότητα να αλλάξεις τις σχολικές δομές, να βελτιώσεις τη λειτουργία του Σχολείου και σε βοηθάει να ωριμάσεις και να εξελιχθείς εσύ ο ίδιος.
Ας μην ξεχνάμε ότι ο καθένας μας διοικεί και εμψυχώνει πρώτα με αυτό που είναι, με την προσωπικότητά του και μετά με όσα γνωρίζει. Μπορείς, επίσης, να δεις τις ευθύνες με ένα βλέμμα πίστης και να υπολογίζεις όχι μόνο στις δυνάμεις σου, αλλά πιο πολύ στη δύναμη του Θεού. Τέλος, για τους λασαλιανούς Διευθυντές η εξουσία είναι μια υπηρεσία.
5. Το μέλλον των λασαλιανών σχολείων
Θεωρώ ότι κανένας δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον των σχολείων μας, γιατί οι συνθήκες λειτουργίας είναι διαφορετικές σε κάθε περιοχή του κόσμου. Μπορούμε, όμως, να βγάλουμε συμπεράσματα από τη μέχρι σήμερα λειτουργία τους. Τα χριστιανικά σχολεία ιδρύθηκαν τον 17ο αι στη Γαλλία, απλώθηκαν σε όλες τις ηπείρους και λειτουργούν ακόμη και σήμερα, τον 21ο αι. Η ικανότητα που έχουν να προσαρμόζονται στις διαφορετικές κοινωνικές συνθήκες και να εξελίσσονται επέτρεψε σ'αυτά να επιβιώσουν στο διάβα των αιώνων.
Υπενθυμίζω ότι τα πρώτα σχολεία που ίδρυσε ο Ι.-Β. de La Salle ήταν μικρά ενοριακά σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και εμψυχώνονταν μόνο από Frères. Προοδευτικά, τα σχολεία μετεξελίχθηκαν και για να ανταποκριθούν στα σημεία των καιρών ιδρύθηκαν Νηπιαγωγεία, Γυμνάσια, Λύκεια, επαγγελματικές σχολές και Πανεπιστήμια. Το διδακτικό προσωπικό δεν ήταν πια μόνο Frères, αλλά και πολλοί λαϊκοί καθηγητές, που δίδασκαν ποικίλες ειδικότητες. Σήμερα, σε πολλά λασαλιανά σχολεία της Ευρώπης, ακόμη και χωρίς τη φυσική παρουσία των Frères, οι λασαλιανοί εκπαιδευτικοί συνεχίζουν με επιτυχία τη μακραίωνη λασαλιανή εκπαιδευτική παράδοση.
Νομίζω ότι το μέλλον των λασαλιανών σχολείων εξαρτάται από την ικανότητα που έχουν οι λαϊκοί εκπαιδευτικοί να γνωρίσουν και να εφαρμόσουν το πνεύμα και την παιδαγωγική που μας άφησε ο ιδρυτής Ι.-Β. de La Salle.
6. Επικαιρότητα των λασαλιανών αξιών και αρετών
Μόνο το γεγονός της ύπαρξης του λασαλιανού δικτύου 1.000 εκπαιδευτηρίων ανά τον κόσμο δείχνει πόσο επίκαιρη είναι και σήμερα η λασαλιανή παιδεία. Ο Ι.-Β. de La Salle υπήρξε ένας διορατικός καινοτόμος παιδαγωγός, ο οποίος επινόησε και εφάρμοσε επαναστατικές μεταρρυθμίσεις στην εκπαιδευτική πράξη.
Σας υπενθυμίζω επιγραμματικά μερικές από τις βασικές αρχές της λασαλιανής παιδαγωγικής:
- - Οι φορείς της εκπαίδευσης είναι οι δάσκαλοι μεσολαβητές, πρεσβευτές και υπηρέτες του Ιησού Χριστού στο λειτούργημα που ασκούν.
- - Το σχολείο είναι μια περιπέτεια της εκπαιδευτικής κοινότητας, «Μαζί και από κοινού».
- - Η αγάπη είναι η κινητήρια δύναμη της εκπαίδευσης.
- - Η ταυτόχρονη διδασκαλία.
- - Προτεραιότητα στον μαθητή.
- - Μια ολοκληρωμένη ανθρωπιστική και χριστιανική εκπαίδευση.
- - Σχολείο ποιοτικό και χριστιανικό.
- - Η αλληλεγγύη στους φτωχούς, τους περιθωριακούς, τους αναγκεμένους.
- - Η σχέση των Frères με τους μαθητές: μια σχέση πρωτότοκων αδελφών.
- - «Οι αρετές που πρέπει να διαθέτει ο δάσκαλος, αν θέλει να επιβάλει την τάξη στο σχολείο, είναι η σιωπή, η επαγρύπνηση και η αυτοσυγκράτηση και όχι η σκληρότητα και το ξύλο.»
- - « Δύο είναι τα μέσα που έχετε στη διάθεσή σας, προκειμένου να νουθετήσετε τους μαθητές σας: το πρώτο είναι η πραότητα και η υπομονή, το δεύτερο είναι η σύνεση, κάθε φορά που θα χρειαστεί να εκφράσετε κρίση, να επιπλήξετε ή να τιμωρήσετε κάποιον.»
Όλες αυτές οι αξίες και οι παιδαγωγικές αρχές δημιούργησαν ένα ιδιαίτερο παιδαγωγικό ρεύμα, που αποκρυσταλλώθηκε και εμπλουτίστηκε στο πέρασμα του χρόνου φθάνοντας ως εμάς. Βέβαια, οι συνθήκες του 21ου αι. δεν είναι αυτές του 17ου αι. Πολλές, όμως, από τις αξίες και τις αρχές είναι και σήμερα επίκαιρες και αναπροσαρμόζονται με το «Σύγχρονο Εκπαιδευτικό Λασαλιανό Σχέδιο».
7. Τα στοιχεία ενός ηγέτη
Ιδού μερικά στοιχεία που πρέπει κατά τη γνώμη μου να έχει ένας ηγέτης:
- - Να αποκτήσει αυτογνωσία, να γνωρίζει τις θετικές πλευρές της προσωπικότητάς του και να αποδέχεται τις αδυναμίες του.
- - Να ξέρει να «διευθύνει» τον εαυτό του.
- - Να θεωρεί την εξουσία ως μια μορφή υπηρεσίας.
- - Να δέχεται τις παρατηρήσεις των φίλων του και την εικόνα που του καθρεφτίζουν.
- - Να μην παίρνει πολύ σοβαρά τον εαυτό του και να έχει την αίσθηση του χιούμορ.
- - Να είναι αληθινός, συνεπής, ειλικρινής και να παραδέχεται τα λάθη του.
- - Να ξέρει να διαλέγει τους συνεργάτες του, να τους εμπιστεύεται, αλλά και να τους ελέγχει.
- - Να μοιράζει αρμοδιότητες.
- - Όσο αυτό είναι δυνατό, να επιδιώκει οι αποφάσεις να παίρνονται από κοινού.
- - Να έχει το θάρρος της γνώμης του και να ακούει τους συνεργάτες του.
- - Να μην φοβάται τη μοναξιά και, όταν πρέπει, να μην διστάζει να γίνεται δυσάρεστος.
8. Η αγαπημένη σας φράση
Δεν νομίζω ότι έχω μια ειδικά αγαπημένη φράση που επαναλαμβάνω συχνά. Θυμάμαι, όμως, ότι δίνοντας πρόσφατα μια συνέντευξη στα γαλλικά σε μαθητές της Β΄ Γυμνασίου, με ρώτησαν ποια λέξη προτιμούσα. Απάντησα το επίρρημα: D’ accord (Σύμφωνοι). Θεωρώ ότι, για να συμφωνήσεις με κάποιον ή με κάποιους, πρέπει να ξεφύγεις από τον εγωισμό σου, να είσαι υπέρ του διαλόγου, να ξέρεις να συνεργάζεσαι, να επικοινωνείς σωστά και να ξέρεις να ακούς, για να βρίσκεις μαζί με τους άλλους την καλύτερη λύση.
