Αν και η επίσημη γιορτή του αγίου Ι.-Β. Δελασάλ είναι στις 7 Απριλίου, στα λασαλιανά σχολεία συνηθίζουμε να τιμούμε τη μνήμη του στις 15 Μαϊου, γιατί τη μέρα αυτή, το 1950, ο Πάπας Πίος ο 12ος τον ανακήρυξε προστάτη των εκπαιδευτικών και των μαθητών.  

 

Πολλές  από τις λεπτομέρειες της ζωής του Δελασάλ είναι ήδη γνωστές γι΄αυτό και είναι περιττό να τις επαναλάβω. Επιτρέψτε μου μόνο σήμερα να φωτίσω μερικές πτυχές από τη ζωή, το έργο, την παιδαγωγική και την πνευματικότητα του Ιδρυτή των Α.Χ.Σ.

 

Σε αντίθεση με αυτό που νομίζουν μερικοί, ο Δελασάλ δεν γεννήθηκε άγιος ούτε παιδαγωγός ιδρυτής ενός νέου Μοναχικού Τάγματος. Η αλήθεια είναι ότι ανακάλυψε την αποστολή του προοδευτικά, μαζί με τους πρώτους δασκάλους, χωρίς έτοιμο εκπαιδευτικό σχέδιο, αλλά ανοιχτός και δεκτικός στο θέλημα του Θεού μέσα από τα γεγονότα, τις προκλήσεις και τις συναντήσεις.   

 

Ένα από τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του είναι ότι δεν βιάζεται να πάρει πρωτοβουλίες και αποφάσεις, αλλά όταν έχει ξεκαθαρίσει τη θέση του σε συνεργασία με τους δασκάλους, δεν διστάζει να πάει κόντρα στο κοινωνικό, εκπαιδευτικό και εκκλησιαστικό κατεστημένο, προκειμένου να υλοποιήσει τις αποφάσεις του. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της διαφωνίας του με τον επίσκοπο της Chartres Godet des Marais, o οποίος τον πιέζει, ώστε στα σχολεία των Frères οι μαθητές να μαθαίνουν να διαβάζουν στη γλώσσα της Εκκλησίας, τα λατινικά και όχι στα γαλλικά, όπως πρότεινε και εφάρμοσε για πολλούς και διάφορους λόγους ο ίδιος.

 

Κάτι παρόμοιο έγινε με την επιθυμία μερικών εφημερίων να οικειοποιηθούν τα σχολεία που λειτουργούσαν στην ενορία τους, προτείνοντας μάλιστα  στους πρώτους Frères να γίνουν ιερείς. Ο Δελασάλ διαφωνεί, γιατί πιστεύει ότι η εκπαιδευτική αποστολή είναι τόσο σημαντική, ώστε να απασχολεί εξ ολοκλήρου καθημερινά έναν άνθρωπο και γιατί είναι ασυμβίβαστη με οποιαδήποτε άλλη αποστολική ή ανθρωπιστική δραστηριότητα.

 

Τελικά, αυτή η εξελικτική πορεία της ζωής του ήταν γεμάτη από εκπαιδευτικές επιτυχίες, αλλά και από απρόοπτα εμπόδια, απογοητεύσεις και κρίσιμες στιγμές.  Στο τέλος της ζωής του ομολογεί ο ίδιος με αφοπλιστική ειλικρίνεια τα εξής :

 

« Αν ήξερα ποιες δυσκολίες με περίμεναν, όταν άρχιζα το έργο αυτό, δεν θα είχα το κουράγιο να ξεκινήσω». 

 

Τα μικρά ενοριακά σχολεία στην εποχή του λειτουργούν όλα δωρεάν. Η ιδιομορφία των σχολείων του Δελασάλ είναι ότι η παιδεία πρέπει να είναι δωρεάν για όλους, για παιδιά πλούσιων και φτωχών οικογενειών. Δεν κάνει καμιά διάκριση, γιατί η χριστιανική αγωγή και η ανθρωπιστική μόρφωση αποτελούν βασικά δικαιώματα των παιδιών. Επιπλέον, ο Δελασάλ ενδιαφέρεται για τη σωτηρία όλων των παιδιών. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από την 1ο Διαλογισμό, που έγραψε για την περίοδο των Πνευματικών Ασκήσεων:

 

«Ένα από τα κυριότερα καθήκοντα των γονιών είναι να αναθρέψουν τα παιδιά τους χριστιανικά και να τα διδάξουν τη θρησκεία τους. Όμως, οι περισσότεροι από τους γονείς δεν έχουν αρκετές γνώσεις για να το πράξουν ή είναι υποχρεωμένοι να μεριμνούν για τα επίγεια και να φροντίζουν την οικογένειά τους. 

 

...Εσείς, λοιπόν, (απευθύνεται στους Frères) που ο Θεός σάς κάλεσε στην αποστολή αυτή, χρησιμοποιήστε με τη χάρη που σας έχει δοθεί, την ικανότητα να μορφώνετε, να διδάσκετε και να νουθετείτε όλους αυτούς που σας έχουν εμπιστευθεί.

 

...Ο Θεός δεν θέλει μόνο να γνωρίσουν οι άνθρωποι την αλήθεια, αλλά και να σωθούν.  Δεν μπορεί, όμως, να το θέλει πραγματικά χωρίς να προσφέρει τα μέσα, δηλαδή αν δεν δώσει  στα παιδιά δασκάλους που θα συμβάλουν στην εκπλήρωση του σχεδίου του.

 

Οφείλετε συνεπώς να τιμάτε την αποστολή σας, φροντίζοντας να οδηγείτε στη σωτηρία τα παιδιά αυτά. Επειδή, κατά την έκφραση του Αποστόλου Παύλου, ο Θεός σάς κατέστησε υπηρέτες του, για να συμφιλιώσετε μαζί του τα παιδιά που σας εμπιστεύτηκε. Να τα νουθετείτε σαν να τα νουθετεί με το στόμα σας ο ίδιος ο Θεός, αφού εκείνος σάς προόρισε να αναγγείλετε στους νέους αυτούς βλαστούς τις αλήθειες του Ευαγγελίου και να τους εφοδιάσετε με τα μέσα της σωτηρίας».   

 

Στους πρώτους δασκάλους υπενθυμίζει ότι είναι οι πρεσβευτές του Ιησού Χριστού. και ότι συμμετέχουν στο έργο της σωτηρίας των παιδιών. Όμως, η έννοια της σωτηρίας δεν είναι μόνο πνευματική αλλά και  κοινωνική. Ο Δελασάλ δεν αποσυνδέει ποτέ τη σωτηρία της ψυχής από την επίγεια σωτηρία, που προϋποθέτει την παιδεία, η οποία  θα οδηγήσει τα παιδιά σε μια επιτυχημένη κοινωνική ένταξη. Μάλιστα, στον διαλογισμό που έγραψε για τη γιορτή του Αγίου Λουδοβίκου, στις 25 Αυγούστου, προτρέπει τους Frères να εργάζονται με ζήλο, για να μορφώσουν τα παιδιά προς όφελος της Εκκλησίας, αλλά και του κράτους. Θα ωφελήσουν την Εκκλησία, μαθαίνοντάς τους τις αλήθειες της πίστης, ώστε να γίνουν καλοί χριστιανοί, και θα ωφελήσουν το κράτος, μαθαίνοντάς τους να διαβάζουν και να γράφουν, ώστε να αποκατασταθούν επαγγελματικά και να ενταχθούν στην κοινωνία. Πρέπει να συνδυάζουν και τα δύο.

 

Αυτός ο διπλός στόχος της λασαλιανής εκπαίδευσης έδωσε από την αρχή πολλαπλούς καρπούς που άντεξαν στη φθορά του χρόνου. Θα αναφέρω μόνο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που επιβεβαιώνει την ένταξη και την επίδραση του λασαλιανού σχολείου στην κοινωνία. Τοn Νοέμβριο του 2019 γιορτάστηκε στη Γαλλία η επέτειος των 100 χρόνων από την ίδρυση του χριστιανικού συνδικαλιστικού κινήματος, τη δημιουργία δηλαδή ενός χριστιανικού συνδικάτου που υπήρξε η αφετηρία πολλών κοινωνικών εξελίξεων.

 

Εντυπωσιάστηκα, όταν άκουσα τους ειδικούς αναλυτές να λένε ότι οι πρώτοι στρατευμένοι χριστιανοί συνδικαλιστές στη Γαλλία είναι οι παλαιοί μαθητές των Frères, που μορφώθηκαν στα διάφορα εκπαιδευτήρια  των Αδελφών των Χριστιανικών Σχολείων. Επηρεασμένοι από τη λασαλιανή πνευματικότητα, που ασχολείται με τους φτωχούς, τους αναγκεμένους, αυτοί οι απόφοιτοι των Frères προσπάθησαν να βοηθήσουν τους πιο αδικημένους, τους περιθωριακούς, όχι για να τους κάνουν πλούσιους αστούς, αλλά για να αποκαταστήσουν την αξιοπρέπειά τους και να τους εντάξουν στην κοινωνία. Είναι εντυπωσιακό να διαπιστώνει κανείς ότι γύρω στο 1920 το λασαλιανό σχολείο υπήρξε η μήτρα του χριστιανικού συνδικαλιστικού κινήματος στη Γαλλία.

 

Όμως, εκτός από το εκπαιδευτικό και κοινωνικό του έργο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Δελασάλ είναι ένας άγιος της Καθολικής Εκκλησίας, δηλαδή ένας άνθρωπος πίστης, που προσπάθησε να μιμηθεί τον Ιησού Χριστό, ανακαλύπτοντας και εκτελώντας το θέλημα του Θεού. Στη ζωή του προσπάθησε να εφαρμόσει τα λόγια του Χριστού που διαβάζουμε στο κατά Ματθαίον  Ευαγγέλιον:

 

«Δεν θα μπει στη βασιλεία των ουρανών καθένας που λέει «Κύριε, Κύριε», αλλά εκείνος που κάνει το θέλημα του επουράνιου Πατέρα μου.

 

Καθένας που ακούει τους λόγους μου και τους εκτελεί, θα τον παρομοιάσω με άνθρωπο φρόνιμο, ο οποίος έκτισε το σπίτι του πάνω στην πέτρα.

 

Και καθένας που ακούει τους λόγους αυτούς, αλλά δεν τους εκτελεί, μοιάζει με άνθρωπο ανόητο, ο οποίος έκτισε το σπίτι του επάνω στην άμμο». Μτθ,7,21,24,26,27

 

Στη ζωή του Δελασάλ, ο Λόγος του Θεού εισχώρησε βαθιά μέσα του σαν δίκοπο μαχαίρι και τον οδήγησε σε μια πορεία εξόδου και μεταστροφής. Έξοδος κοινωνική, οικονομική και πνευματική.

 

Ακολουθώντας το παράδειγμα του Ιησού Χριστού, ο οποίος «εαυτόν εκένωσεν μορφήν δούλου λαβών», όπως λέει ο απόστολος Παύλος στην προς Φιλιππησίους επιστολή, άδειασε από τον εγωισμό του, τις πεποιθήσεις του, την κοινωνική του θέση, για να γίνει φτωχός με τους φτωχούς και να συναντήσει πραγματικά τον Χριστό στο πρόσωπο των φτωχών και εγκαταλειμμένων παιδιών.

 

Τελειώνοντας, και εν μέσω πανδημίας, ας ζητήσουμε από τον Κύριο τη δύναμη να ανακαλύπτουμε στη ζωή μας το θέλημα του Θεού, όχι μόνο όταν όλα είναι εύκολα και ευχάριστα, αλλά ιδίως στις στιγμές της δοκιμασίας, του πόνου και του εξαγνισμού. Αμήν.

 

Frère Nicolas Πρίντεζης